Ο όρος πολυκυστική ή μικροπολυκυστική ωοθήκη είναι ένας ακατάλληλος όρος που παραπέμπει στην παρουσία κυστών στις ωοθήκες.

Στην πραγματικότητα, δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση για κύστες, αλλά ο όρος αναφέρεται στην όψη των ωοθηκών κατά το υπερηχογράφημα, όπου παρατηρείται αισθητή αύξηση των μικρών κοιλοτήτων. Οι κοιλότητες αυτές είναι μη ώριμα ωοθυλάκια τα οποία πολλές φορές δεν αναπτύσσονται (οι λεγόμενες μικροκύστες), ένα από αυτά δεν διογκώνεται και τα ωάρια ή τα υπόλοιπα ωοθυλάκια δεν εκφυλίζονται όπως συμβαίνει κανονικά.

Η εξωτερική επιφάνεια της ωοθήκης, η οποία γενικά διογκώνεται, είναι συρρικνωμένη. Η ανωμαλία της δομής της ωοθήκης συνδέεται με ορμονική διαταραχή που προκαλεί συχνά χρόνια απουσία ωορρηξίας με πιθανό επακόλουθο στειρότητα, υπερανδρογονισμό (αύξηση των ανδρικών ορμονών) και διαταραχή του μεταβολισμού.

Οι Stein και Leventhal περιέγραψαν για πρώτη φορά το 1935 ένα «σύνδρομο» (μια σειρά διαταραχών), χαρακτηριζόμενο από μικροπολυκυστικές ωοθήκες οι οποίες προκαλούσαν διαταραχές της εμμηνορυσίας, υπερτρίχωση (μη φυσιολογική κατανομή και αύξηση της τριχοφυΐας) και παχυσαρκία. Μόνο αργότερα, όμως, προσδιορίστηκαν οι μηχανισμοί και οι αλλαγές που κατέστησαν τις πολυκυστικές ωοθήκες ή το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών (ΣΠΩ) των Stein-Leventhal μια πολύ πιο σύνθετη παθολογία από εκείνη που περιγράφηκε αρχικώς.

Το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών (ΣΠΩ) χαρακτηρίζεται από μια υπερηχογραφική εικόνα διογκωμένων και μικροπολυκυστικών ωοθηκών, καθώς και από διαταραχές της εμμηνορυσίας, υπερανδρογονισμό, παχυσαρκία και μεταβολικές αλλαγές.

Η ανατομική εικόνα είναι το πιο συνηθισμένο στοιχείο.

Οι κύστες είναι ωοθυλάκια των οποίων η ανάπτυξη έχει διακοπεί αλλά δεν έχουν υποστεί εκφύλιση, όπως συμβαίνει κανονικά.

Η υπερηχογραφική εικόνα του ΣΠΩ χαρακτηρίζεται από την παρουσία μικρών ωοθυλακίων περιφέρειας 2-8 εκ., που βρίσκονται προς το εξωτερικό της ωοθήκης και δίνουν τη χαρακτηριστική εικόνα ενός «ροζαρίου». Ο εντοπισμός πολυκυστικών ωοθηκών στον υπέρηχο δεν συνδέεται πάντοτε με συμπτωματολογία (Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών).

Στη φωτογραφία φαίνεται ένα υπερηχογράφημα πολυκυστικής ωοθήκης.